ABD Başkanı Joe Biden Cuma günü, yardım kuyruğundaki Filistinlilerin ölümlerinin kalabalık kıyı bölgesinde yaşanan insani felakete dikkatleri çekmesinden bir gün sonra, Gazze’ye ilk kez askeri hava yoluyla gıda ve malzeme yardımı yapılacağını açıkladı.
Biden ABD’nin hava yardımının önümüzdeki günlerde gerçekleşeceğini söyledi ancak daha fazla ayrıntı vermedi. Aralarında Ürdün ve Fransa’nın da bulunduğu başka ülkeler de Gazze’ye havadan yardım atmıştı.
Biden gazetecilere yaptığı açıklamada “Daha fazlasını yapmalıyız ve ABD daha fazlasını yapacaktır” dedi ve “Gazze’ye akan yardım hiçbir yerde yeterli değil” diye ekledi.
Beyaz Saray Sözcüsü John Kirby, hava yardımlarının “sürekli bir çaba” haline geleceğini vurguladı. Kirby, ilk hava yardımının muhtemelen askeri MRE’ler ya da “yemeye hazır yemekler” olacağını da sözlerine ekledi.
Kirby, “Bu bir kerede olup bitecek bir şey değil,” dedi. Biden gazetecilere, ABD’nin Gazze’ye büyük miktarda yardım ulaştırmak için bir deniz koridoru olasılığını da incelediğini söyledi.
Yetkililer, hava indirme işlemlerinin bu hafta sonu kadar erken başlayabileceğini söyledi.
BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’ne göre, Gazze Şeridi’nde en az 576.000 kişi – bölge nüfusunun dörtte biri – kıtlıktan bir adım uzakta.
Gazze’deki sağlık yetkilileri İsrail güçlerinin Perşembe günü erken saatlerde Gazze Şehri yakınlarındaki bir yardım konvoyuna ulaşmaya çalışan 100’den fazla kişiyi öldürdüğünü açıkladı. Filistinliler, 7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e saldırmasıyla başlayan savaşın yaklaşık beşinci ayında giderek daha umutsuz bir durumla karşı karşıya.
İsrail ölümlerin çoğundan yardım kamyonlarının etrafını saran kalabalığı sorumlu tuttu ve kurbanların çiğnendiğini ya da ezildiğini söyledi. İsrailli bir yetkili de askerlerin daha sonra “sınırlı bir karşılık olarak” tehdit oluşturduğunu düşündükleri kalabalıklara ateş açtığını söyledi.
İnsanların hayatta kalmak için hayvan yemi ve hatta kaktüs yediği ve sağlık görevlilerinin çocukların hastanelerde yetersiz beslenme ve susuzluktan öldüğünü söylediği bir ortamda, BM yardım ulaştırmanın “ezici engellerle” karşı karşıya olduğunu söyledi.
Hangi tip uçakların kullanılacağı belli olmasa da C-17 ve C-130 bu iş için en uygun uçaklar. Bir zamanlar Kuzey Irak üzerinde uçuşa yasak bölge komutanı olan ABD Hava Kuvvetleri’nden emekli üç yıldızlı general David Deptula, hava indirme işleminin ABD ordusunun etkin bir şekilde gerçekleştirebileceği bir şey olduğunu söyledi.
Deptula verdiği demeçte, “Bu tam da onların görev alanına giren bir şey,” dedi.
“Çok sayıda ayrıntılı zorluk var. Ancak aşılamayacak hiçbir şey yok.”
Amerika Birleşik Devletleri ve diğerleri de yardımların geçici bir ateşkesle artmasını bekliyor ki Biden Cuma günü yaptığı açıklamada bunun 10 Mart’ta başlayacak olan Müslümanların oruç ayı Ramazan’a kadar gerçekleşmesini umduğunu söyledi.
Yine de Gazze’ye havadan yardım atılmasının etkinliği konusunda soru işaretleri var.
Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan ABD’li bir yetkili, hava yardımlarının Gazze’deki insanların çektiği acılar üzerinde ancak sınırlı bir etkisi olacağını söyledi.
“Bu, sorunun temel nedenini ele almıyor” diyen yetkili, nihayetinde sadece kara sınırlarının açılmasının sorunu ciddi bir şekilde ele alabileceğini sözlerine ekledi.
Yetkili, bir başka sorunun da ABD’nin sahada asker bulundurmadığı için yardımların Hamas’ın eline geçmemesini sağlayamaması olduğunu sözlerine ekledi.
Uluslararası Kriz Grubu’nun BM Direktörü Richard Gowan, “İnsani yardım çalışanları her zaman havadan yapılan yardımların iyi bir fotoğraf fırsatı olduğundan ancak yardım ulaştırmak için berbat bir yol olduğundan şikayet ederler” dedi. Gowan, yeterli yardımı ulaştırmanın tek yolunun ateşkesi takip edecek yardım konvoyları olduğunu söyledi.
“Gazze’deki durumun şu anda o kadar kötü olduğu tartışılabilir ki, herhangi bir ek malzeme en azından bazı acıları hafifletecektir. Ancak bu olsa olsa geçici bir yara bandı önlemidir,” diye ekledi Gowan.
Yurtiçi ve yurtdışından gelen baskılar üzerine bir başka ABD’li yetkili, Biden yönetiminin Gazze’nin Akdeniz kıyısından yaklaşık 210 deniz mili açıkta bulunan Kıbrıs’tan deniz yoluyla yardım göndermeyi düşündüğünü söyledi.
Beyaz Saray’da Kirby, yoğun nüfus ve devam eden çatışmalar nedeniyle Gazze’ye hava indirme operasyonlarının “son derece zor” olduğunu kabul etti.
ABD aylardır İsrail’e Gazze’ye daha fazla yardım girmesine izin vermesi çağrısında bulunuyor ancak İsrail buna direniyor.
Kirby, İsrail’in Gazze’ye havadan malzeme atmaya çalıştığını ve ABD’nin havadan yardım atmasını desteklediğini belirtti.
Washington’daki İsrailli bir yetkili “İnsani yardım amaçlı hava saldırısından haberdarız” dedi.
Adının açıklanmaması kaydıyla konuşan yetkili, ABD’nin hava indirme konusunda İsrail’den önceden onay isteyip istemediği ya da bu çabayı İsrail ile koordine edip etmediği sorusuna yanıt vermedi.
Biden’ın Gazze’ye yeni yardımı duyurması, iki kez Ukrayna ile karıştırması nedeniyle gaflarla gölgelendi. BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi’nden yapılan açıklamada, BM’nin kuşatma altındaki kuzey Gazze’ye bir haftadan uzun bir süredir ilk kez Cuma günü yardım ulaştırdığı belirtildi.
BM Gazze’deki El Şifa hastanesine ilaç, aşı ve yakıt gönderdi.
Dünya Gıda Programı 10 gün önce yaptığı açıklamada, Filistin bölgesindeki koşullar güvenli dağıtıma izin verene kadar Gazze’nin kuzeyine gıda yardımı sevkiyatını durdurduğunu duyurdu.
BM Filistinli mültecilere yardım kuruluşu UNRWA Cuma günü yaptığı açıklamada, Ocak ayında günde yaklaşık 150 kamyon girerken, Şubat ayında günde ortalama 97 kamyonun Gazze’ye girebildiğini söyledi ve ekledi: “Gazze’ye giren kamyon sayısı günlük 500 hedefinin oldukça altında kalmaya devam ediyor.”
